RAK PIERSI – za podstawową profilaktykę raka piersi uznaje się USG piersi.
Każda kobieta powinna mieć wykonane badanie USG piersi z częstotliwością w zależności od wywiadu rodzinnego i obciążeń genetycznych w rodzinie. Wynik takiego badania jak również mammografii i badania MRI klasyfikowany jest wg skali BIRADS. Z kolei wycięcie łagodnych i podejrzanych zmian dokonywane jest podczas biopsji mammotomicznej pod kontrolą USG . Wykonujemy również biopsjię cienkoigłową torbieli piersi pod kontrolą USG.

1.Rak piersi to najczęstszy nowotwór u kobiet. Rocznie w Polsce notuje się około 19000 nowych zachorowań, z czego około 30% kobiet umiera. Na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u blisko 1,7 miliona kobiet, a ponad 500 tysięcy umiera z tego powodu.

2. Badanie profilaktyczne to :
– Samobadanie piersi i dołów pachowych co miesiąc w 3-5 dniu po miesiączce,
– USG piersi raz do roku,
– Mammografia co 2 lata u kobiet w wieku 50-69 lat.

3. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie (25%) i najczęstszą przyczyną zgonu (14%), a chore na raka piersi stanowią 36% kobiet żyjących z nowotworami. W Polsce rak piersi stanowi 23 % nowych zachorowań na nowotwory i 13 % zgonów.

4. Nowotwory piersi u kobiet występują w każdym wieku. Najczęściej chorują kobiety między 45 a 69 rokiem życia. W grupie wieku 50 – 69 lat wykazano ponad 60% wszystkich zachorowań na nowotwory piersi. Liczba zgonów z powodu raka piersi wzrasta po 45 roku życia, a w przedziale wiekowym 50-79 lat jest stała. Wskaźnik 5 letnich przeżyć w Polsce wynosi 77,2%, w Europie 79%. Należy pamiętać, że na raka piersi chorują także kobiety w ciąży i mężczyźni.

5. Brak zachorowań na raka piersi w rodzinie nie powoduje automatycznie, że dana kobieta nie zachoruje na raka piersi. Jednak ryzyko zachorowania jest mniejsze. Czynniki ryzyka zachorowania, które powodują wzrost zachorowania, to obecność mutacji genu BRCA1 na długim ramieniu chromosomu 17 lub BRCA2 na długim ramieniu chromosomu 13.

Inne czynniki to: palenie papierosów do 44 roku życia, palenie papierosów przez matkę w czasie ciąży, hormonoterpia zastępcza u kobiet po menopauzie, hormonalne leki antykoncepcyjne, wcześniejsze zmiany łagodne w piersi, wysoki status społeczno – ekonomiczny, duża masa urodzeniowa – większa niż 4000g, późny wiek menopauzy, wczesny wiek pierwszej miesiączki, wiek pierwszej donoszonej ciąży (im wcześniej tym mniejsze ryzyko, im później tym większe ryzyko), wiek pacjentki (im starszy wiek tym ryzyko większe), promieniowanie jonizacyjne, styl życia – spożywanie nadmiernych ilości tłuszczu i nadwaga zwiększa ryzyko zachorowania.

Ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta 2 – krotnie w przypadku wystąpienia nowotworu piersi u najbliższych krewnych ( matka, siostra) i 3 – krotnie, jeżeli chorobę rozpoznano u dwóch najbliższych krewnych.

6. Nie każda zmiana w piersi jest złośliwa. Najczęściej spotykane są torbiele, które są zmianami łagodnymi – Birads 2. Inne to tłuszczaki, gruczolakowłókniaki, węzły chłonne wewnątrzpiersiowe, typowe łagodne mikrozwapnienia, skupiska jednorodnych mikrozwapnień to również zmiany łagodne – Birads 3. Zmiany podejrzane są często nieostro odgraniczone – to guzki spikularne, polimorficzne mikrozwapnienia , niejednorodne mikrozwapnienia.

Do oceny diagnostycznej i rozpoznania raka służą:
– BAC – biospja asiracyjna cienkoigłowa – pozwala uzyskać jedynie zawiesinę komórek w płynie tkankowym i potwierdzić obecność komórek nowotworowych, nie pozwala ocenić zróżnicowania raka i ocenić stanu receptorów estrogenowych, progesteronowych i HER2,
– BAG – biopsja aspiracyjna gruboigłowa – pozwala ocenić zróżnicowanie raka, stan receptorów estrogenowych, progesteronowych i HER2, określić typ histologiczny nowotworu,
– VACB – biopsja mammotomiczna – jak BAG,
– wycinek z guza w przypadku owrzodzenia skóry piersi, raka zapalnego lub zmian w obrębie brodawki sutkowej.

7. Co powinno zaniepokoić pacjentkę w przypadku podejrzenia raka piersi?
– obecność guza piersi,
– powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym po stronie guza,
– zaciągnięcie skóry nad guzem piersi,
– obrzęk skóry piersi,
– skórka pomarańczy na piersi (rak zapalny),
– zaczerwienienie skóry piersi (rak zapalny),
– zmiany w obrębie brodawki sutkowej ( wyciek z brodawki, wciągnięcie brodawki, wykwity na brodawce).

Rak piersi to choroba wykrywana głównie u kobiet. Jest on najczęstszym nowotworem wykrywanym u płci pięknej. Czy mężczyzna dopuszcza stwierdzenie, że na ten typ nowotworu może również i on zachorować? Brak świadomości o możliwości zachorowania na raka piersi oraz brak rutynowych badań profilaktycznych powoduje, że coraz częściej wykrywa się najczęściej przypadkowo guzki piersi u mężczyzn, które po weryfikacji okazują się nowotworem. Rocznie na całym świecie umiera z tego powodu setki mężczyzn. Raka piersi u mężczyzn rozpoznaje się stosunkowo rzadko. Stanowi on około 1% wszystkich zachorowań na nowotwór piersi. Ponad 80% guzów nowotworowych piersi wykrytych u mężczyzn jest zlokalizowana w okolicy podbrodawkowej i może im towarzyszyć wyciek z brodawki lub owrzodzenie. Wyczucie guzów czy stwardnień u mężczyzn nie jest takie proste jak u kobiet. Jeżeli są jakiekolwiek podejrzenia, należy wykonać badanie USG lub mammografię. Przyczyną nowotworów piersi u mężczyzn jest zbyt wysoki poziom estrogenów oraz czynniki środowiskowe i genetyczne. Jeżeli w rodzinie kilkoro krewnych pierwszego stopnia miało raka piersi, należy liczyć się także z podwyższonym ryzykiem u mężczyzn z tej rodziny. Leczeniem z wyboru w przypadku potwierdzonego raka piersi u mężczyzn jest radykalna lub prosta mastectomia. Zabiegi oszczędzające i biopsję węzła wartowniczego stosuje się rzadko, a standardem jest usunięcie węzłów pachowych po stronie guza. Jako leczenie uzupełniające stosuje się radioterapię oraz hormonoterapię.

System Bi-Rads opracowano w celu kwalifikacji zmian w gruczole piersiowym opisywanych w badaniach USG, mammografii i rezonansie magnetycznym. Klasyfikacja Bi-Rads obejmuje ujednolicenie opisów, ułatwienie komunikacji między lekarzami, ułatwienie kontroli wyników.

Bi-Rads 0 – ocena niekompletna – konieczne wykonanie badań dodatkowych obrazowych
Bi-Rads 1 – obraz prawidłowy
Bi-Rads 2 – zmiana łagodna (tłuszczak, torbiel, węzły chłonne wewnątrzpiersiowe)
Bi-Rads 3 – zmiana prawdopodobnie łagodna (dobrze odgraniczone guzki, skupiska jednorodnych mikrozwapnień, asymetryczne zagęszczenia) – standardowo kontrolne badanie po 6 miesiącach. U osób z dodatnim wywiadem rodzinnym zachorowania na raka piersi biopsja aspiracyjna gruboigłowa
Bi-Rads 4 – zmiana podejrzana (guzki nieostro odgraniczone, niejednorodne mikrozwapnienia) – konieczne wykonanie biopsji aspiracyjnej gruboigłowej lub biopsji mamotomicznej
Bi-Rads 5 – zmiany typowe dla raka (guzki spikularne, polimorficzne mikrozwapnienia)
Bi-Rads 6 – potwierdzony rak piersi w badaniu histopatologicznym

W każdym opisie USG, mammografii, czy rezonansu magnetycznego dotyczących badania gruczołu piersiowego powinna znajdować się ocena w skali Bi-Rads .

Wskazaniem do wykonania biopsji aspiracyjnej gruboigłowej piersi są zmiany guzowate w piersi o charakterze BIRADS 3 i 4. BAG dostarcza materiału histologicznego z guzka piersi oraz pozwala ocenić receptory estrogenowe i progesteronowe, HER 2 i wskaźnik proliferacji Ki67 co w przypadku zmian podejrzanych o nowotwór znacznie skraca czas od chwili rozpoznania do podjęcia adekwatnego leczenia.
BAG pozwala na rozróżnienie raka wewnątrzprzewodowego i raka inwazyjnego oraz umożliwia rozróżnienie typu raka i stopnia złośliwości histologicznej. Wykonywana jest ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym. Do wykonania biopsji guzka piersi używa się igły 14 GA umocowanej w specjalnym jednorazowym sprzęcie, za pomocą której pobiera się od 3 do 6 wałeczków tkankowych pod kontrolą USG. Taki materiał umieszcza się w 10 % formalinie i po utrwaleniu jest on oceniany przez lekarza histopatologa. BAG jako badanie inwazyjne może spowodować powikłania w postaci krwawienia z rany po nakłuciu lub powstanie krwiaka w tkance piersiowej, jednak zdarza się to bardzo rzadko.
W Nova Clinic Leszno wykonujemy BAG piersi w każdy ostatni czwartek miesiąca od godz 16.00.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) – średnica igły 0,6 mm pozwala na pobranie zawiesiny komórek w płynie tkankowym i krwi, celem badania cytologicznego. Rozmazy z uzyskanego materiału są utrwalane i wybarwiane na szkiełku, a następnie oceniane pod mikroskopem. Badanie przy użyciu BAC pozwala na wiarygodne mikroskopowe rozpoznanie komórek raka. Metoda ta nie umożliwia jednak różnicowania raka wewnątrzprzewodowego i naciekającego, a także oceny receptorów estrogenowych (ER), progesteronowych (PgR) oraz steroidowych (HER2). Biopsję wykonuje się pod kontrolą obrazu USG.

Wskazania:

– pobranie płynu z torbieli – Birads 2

– punkcja powiększonych, zmienionych węzłów chłonnych i ich pakietów

– punkcji guzów piersi – Birads 5

Biopsja mammotomiczna jest jednym z najnowocześniejszych sposobów na usunięcie zmian łagodnych i podejrzanych z piersi przy użyciu mammotomu. Mammotom to urządzenie, które składa się z aparatu wytwarzającego próżnię połączonego z igłą biopsyjną z mechanizmem rotacyjnym. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą USG. Zaletą jego jest całkowite wycięcie zmiany i przekazanie pobranego materiału do badania histopatologicznego. Czas zabiegu to około 20-30 min i wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych. Sam zabieg nie pozostawia dużej blizny na skórze piersi – gdyż nacięcie jest 3-5 mm co ma duże znaczenie estetyczne. W przypadku zmian podejrzanych w miejscu wycięcia guzka pozostawia się znacznik, co ułatwia dalsze leczenie onkologiczne.